با داغ شدن مبحث بازیافت در دنیای امروزی و افزایش نیاز به بازیافت مواد زائد، دغدغه‌های مصرف‌کنندگان مواد بازیافتی نیز بیشتر شده و سوالات بی‌شماری برای آنان به‌وجود آمده است. یکی از موضوعاتی که بحث‌های زیادی در رابطه با آن مطرح شده و ابهامات بسیاری با خود به‌همراه داشته است، پلاستیک‌های قابل بازیافت است. این مطلب به موضوع بازیافت ظروف یکبار مصرف پرداخته و بهداشتی بودن این ظروف را مورد بررسی قرار می‌دهد. در این مقاله شما را بازیافت و انواع آن نیز آشنا کرده و خواهیم گفت که بازیافت چه فایده‌ای دارد؟
- خلاصه‌ای مفید در رابطه با تاریخچه بازیافت و انواع آن
- بازیافت چه فایده‌ای دارد؟
- محدودیت‌های موجود در زمینه بازیافت پلاستیک
- آیا بازیافت ظروف یکبار مصرف بهداشتی است؟
خلاصه‌ای مفید در رابطه با تاریخچه بازیافت و انواع آن
بازیافت، به‌خصوص بازیافت پلاستیک‌ها، یکی از داغ‌ترین صحبت‌های عصر حاضر است و حرف‌وحدیث‌های بسیاری در مورد آن وجود دارد. بازیافت در واقع فرآیند تبدیل مواد زائد به موادی جدید و قابل استفاده بوده و به یکی از حوزه‌های مورد توجه دولت‌ها در کشورهای پیشرفته جهان نیز تبدیل شده است. با وجود اینکه بسیاری از افراد این موضوع را یک مقوله جدید و حاصل مشکلات عصر مدرن می‌دانند، بازیافت مواد مختلف موضوعی تاریخی بوده و به دوران باستان بازمی‌گردد. بررسی‌های انجام شده از سوی باستان‌شناسان این موضوع را به اثبات رسانده که در زمان باستان نیز، بشر برای مقاله با مشکل کمیابی، اقدام به استفاده مجدد از مواد دورریختنی کرده و در واقع عمل بازیافت را انجام می‌داده است.
همان‌طور که گفته شد، در فرآیند بازیافت، مواد زائد به موادی نو و قابل استفاده تبدیل می‌شوند؛ به عنوان مثال: با بازیافت بطری‌های نوشابه، می‌توان ظروفی کاملا جدید تهیه کرده و با این روش، پلاستیک‌های دورریختنی را دوباره به چرخه مصرف بازگرداند. فارغ از دسته‌بندی انواع بازیافت بر اساس نوع موادی که در این چرخه قرار می‌گیرند، یک طبقه‌بندی کلی برای انواع مختلف بازیافت وجود دارد که در ادامه به معرفی هر یک از آن‌ها می‌پردازیم:
- بازیافت اولیه
بازیافت اولیه زمانی اتفاق می‌افتد که یک کالای قابل بازیافت، بدون تغییر وضعیت، مجددا مورد استفاده قرار می‌گیرد. در بسیاری از موارد، موادی که تحت بازیافت اولیه قرار گرفته‌اند، دوباره با همان کاربرد اولیه در چرخه مصرف وارد شده و با هویت قبلی خود توسط مصرف‌کنندگان استفاده می‌شوند. بازیافت اولیه که می‌توانیم از آن تحت عنوان مصرف کالای دست دوم نیز یاد کنیم، تمامی کالاهای مصرفی اهدا و یا فروخته شده را در بر گرفته و به هیچ عنوان کالاهای تغییر وضعیت یافته را شامل نمی‌شود.
- بازیافت ثانویه
این نوع بازیافت بدون نیاز به پردازش مجدد انجام می‌شود، بنابراین ممکن است کالاها به روشی متفاوت با کاربرد اولیه، مورد استفاده مجدد قرار بگیرند. به عنوان نمونه برای بازیافت ثانویه می‌توان به نوآوری‌هایی در زمینه بازیافت بطری نوشابه اشاره کرد که در آن با برش قسمتی از این بطری‌ها، اقدام به ساخت لوازمی جدید مانند گلدان‌های پلاستیکی می‌کنند.
- بازیافت نوع سوم
بازیافت نوع سوم شامل موادی می‌شود که طی تغییرات شیمیایی مورد بازیافت قرار گرفته و در بسیاری از موارد نیز تغییر کاربرد می‌دهند. بازیافت پلاستیک‌ها و استفاده از مواد حاصل برای تولید لوازم و ظروف مختلف، یکی از رایج‌ترین نمونه‌های بازیافت نوع سوم بوده و در کشورهای مختلف نیز رایج است. بازیافت پلاستیک جزو مهم‌ترین سیاست‌های دولت‌ها در راستای مدیریت منابع بوده و نقش مهمی نیز در کاهش آلودگی‌های زیست محیطی بر جای می‌گذارد.
بازیافت چه فایده‌ای دارد؟
یکی از مهم‌ترین سوالاتی که در خصوص بازیافت مطرح شده و ممکن است ذهن شما را نیز به‌خود مشغول نماید این است که بازیافت چه فایده‌ای دارد و چرا کشورهای مختلف روی این موضوع سرمایه‌گذاری می‌کنند؟ در پاسخ به این سوال باید بگوییم که سوزاندن و دفن کردن که اصلی‌ترین روش‌های معدوم سازی زباله‌های تولید شده به‌شمار می‌روند، هر یک عواقب خاص خود را نیز به‌دنبال دارند. یکی از مهم‌ترین و نگران‌‌کننده‌ترین معضلاتی که در رابطه با روش‌های دفع و معدوم‌سازی زباله‌ها وجود دارد، تهدیداتی است که این روش‌ها برای محیط زیست به دنبال داشته و سبب به خطر افتادن حیات گونه‌های مختلف جانداران می‌شوند. بازیافت پلاستیک‌ها و سایر مواد قابل بازیافت، این معضلات را از میان برداشته و مزایای قابل تاملی را به دنبال دارد که مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از:
- صرفه‌جویی در منابع
با بازیافت مواد مختلف، میزان استفاده از منابع جدید برای تولید محصولات مشابه کاهش قابل ملاحظه‌ای پیدا کرده و این موضوع سبب صرفه‌جویی‌های بسیار در منابع خواهد شد. این موضوع با توجه به نیاز بالای کشورهای جهان به منابع مختلف و محدودیت‌های موجود در برخی زمینه‌ها، سبب شده تا بسیاری از کشورهای پیشرو در اقتصاد، حساب ویژه‌ای روی بازیافت پلاستیک‌ها و دیگر مواد قابل بازیافت انجام داده و آینده اقتصادی خود را تضمین نمایند.
- صرفه‌جویی در مصرف انرژی
استفاده از مواد بازیافتی به عنوان مواد اولیه در تولید محصولات جدید، در مقایسه با زمانی که از مواد خام در پروسه تولید استفاده می‌شود، انرژی بسیار کمتری را نیاز دارد و این موضوع یکی از مهم‌ترین فوایدی است که بازیافت با خود به ارمغان می‌آورد. از سوی دیگر ورود مواد بازیافتی به پروسه تولید، سبب کاهش انرژی مصرفی برای اموری چون استخراج مواد اولیه، حمل‌ونقل و پردازش آن‌ها خواهد شد و این مساله قطعا به نفع اقتصاد یک کشور است.
- کاهش مصرف سوخت
همان‌طور که گفته شد، سوزاندن زباله‌ها یکی از اصلی‌ترین راه‌های معدوم سازی آن‌ها محسوب می‌شود و برای تحقق این امر، سوخت‌های مختلفی مورد نیاز است. با بازیافت پلاستیک و سایر مواد قابل بازیافت، کاهش قابل ملاحظه‌ای در مصرف سوخت اتفاق افتاده و صرفه‌جویی‌های لازم محقق خواهد شد.
- دوست‌دار محیط زیست
استفاده از مواد مختلف بازیافتی، نیاز به استخراج، پالایش و فرآوری را کاهش داده و با کم‌کردن میزان گازهای گلخانه‌ای، نقش بسیار موثری در حفظ محیط زیست و کمک به کاهش آلودگی‌های محیطی ایفا می‌کند. این موضوع توجه حامیان محیط زیست را نیز به خود جلب کرده و توانسته حمایت‌های آنان برای رشد صنعت بازیافت در سراسر دنیا را به دنبال داشته باشد.
محدودیت‌های موجود در زمینه بازیافت پلاستیک
در قسمت‌های قبل به معرفی بازیافت و انواع آن پرداخته و گفتیم که بازیافت چه فایده‌ای دارد، اکنون نوبت آن رسیده تا شما را با یکی از مهم‌ترین ابهامات موجود در زمینه بازیافت آشنا کرده و یکبار برای همیشه، این ابهام را رفع نماییم. بسیاری از افراد تصور می‌کنند که تمامی ظروف و محصولات پلاستیکی قابلیت بازیافت داشته و به‌راحتی می‌توان آن‌ها به چرخه مصرف بازگرداند. درست است که بازیافت ظروف یکبار مصرف و بطری‌های نوشابه در بسیاری از مواقع امکان‌پذیر بوده و این محصولات پس از طی کردن مراحل بازیافت، مجددا مورد استفاده قرار می‌گیرند، اما باید بدانید که این امکان در مورد تمامی ظروف پلاستیکی میسر نبوده و تنها تعداد مشخصی از این محصولات قابلیت بازیافت دارند!
قابلیت بازیافت پلاستیک به نوع این محصول بستگی داشته و درجات سختی مختلفی را شامل می‌شود. پلاستیک‌های قابل بازیافت و درجات سختی عملیات بازیافت آن‌ها از قرار زیر هستند:
- پلی‌اتیلین ترفتالات “PETE”: بازیافت بطری نوشابه و ظروف معمولی که برای بسته‌بندی غذا‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند، در سایه وجود این ماده در آن‌ها میسر شده و این نوع پلاستیک را به یکی از مواد قابل بازیافت پرمصرف تبدیل کرده است.
- پلی اتیلن با چگالی بالا “HDPE”: ظروف پلاستیکی سفیدکننده‌ها و انواع روغن موتور نیز جزو پلاستیک‌های قابل بازیافت محسوب شده و امکان استفاده مجدد از آن‌ها میسر است.
- پلی وینیل کلراید “PVC”: انواع لوله‌های پی‌وی‌سی، اسباب‌بازی‌ها و مبلمان در این دسته طبقه‌بندی می‌شوند اما باید بدانید که بازیافت آن‌ها به سختی میسر می‌شود. برای بازیافت این مواد به صرف انرژی و هزینه بالایی نیاز است و به همین دلیل نیز در رده پلاستیک‌هایی با محبوبیت پایین قرار می‌گیرند.
- پلی اتیلن با چگالی کم “LDPE”: از آشناترین نمونه‌های این نوع پلاستیک می‌توان به کیسه‌های بسته‌بندی ساندویچ اشاره نمود.
- پلی پروپیلن “PP”: آشناترین مثال‌هایی که در این مورد می‌توان زد، انواع طناب و پوشاک هستند.
- پلی استایرن “PS”: پلی استایرن، بازیافت ظروف یکبار مصرف را ممکن ساخته و سبب گسترش حضور این ظروف در زندگی مدرن شده است.
قطعا شناخت و بخاطر سپردن پلاستیک‌هایی که به آن‌ها اشاره نمودیم کار دشواری بوده و برای هر کسی نیز امکان‌پذیر نخواهد بود؛ برای رفع این مشکل و شناسایی پلاستیک‌های قابل بازیافت، راه‌حل ساده‌تری وجود دارد و آن‌هم دقت به کد درج شده روی این محصولات است. پلاستیک‌هایی که کدهای ۱ و یا ۲ روی آن‌ها درج شده است پلاستیک‌های قابل بازیافت به‌شمار رفته و از نظر سلامتی نیز جزو ظروف ایمن دسته‌بندی می‌شوند.
آیا بازیافت ظروف یکبار مصرف بهداشتی است؟
بسیاری از ظروف پلاستیکی نگهدارنده مواد غذایی که روزانه از آن‌ها استفاده می‌کنیم، از بازیافت ظروف یکبار مصرف، بطری‌های نوشابه و دیگر اقلام پلاستیکی قابل بازیافت ساخته شده و پس از طی مراحل مختلف، در اختیار ما قرار می‌گیرند. با توجه به این موضوع، یکی از بزرگ‌ترین دغدغه‌هایی که در زمینه استفاده از این ظروف مطرح می‌گردد، سالم و بی‌خطر بودن استفاده از این ظروف و عوارض به‌کار بردن آن‌ها است. در پاسخ به این سوال باید بگوییم که این ظروف در صورتی که جزو پلاستیک‌های بی‌خطر بوده و یکی از کدهای ۱ و ۲ را روی خود داشته باشند، کاملا بهداشتی بوده و استفاده از آن‌ها کوچک‌ترین خطری را متوجه سلامتی شما نخواهد کرد. تنها نکته‌ای که در رابطه با این ظروف باید به آن‌ها توجه داشته باشید، پرهیز از قرار دادن آن‌ها در درجه حرارت بالا و ریختن مواد غذایی داغ در داخل آن‌هاست.
در این مقاله به معرفی بازیافت و انواع آن‌ها پرداخته و ضمن صحبت در رابطه با فواید بازیافت انواع مواد قابل بازیافت، درجات سختی این پروسه در مورد پلاستیک‌های مختلف را نیز مورد بررسی قرار دادیم. در ادامه، بهداشت ظروف پلاستیکی قابل بازیافت را نیز مورد بررسی قرار داده و نکات لازم در این زمینه را بیان نمودیم.
منابع:
https://en.wikipedia.org/wiki/Recycling
https://allgreenrecycling.com/types-of-recycling/
https://www.gov.je/Environment/WasteReduceReuseRecycle/WhyRecycle/pages/benefits.aspx
https://www.keeptruckeegreen.org/guide/plastic-food-storage-containers/
“بهره برداری از مطالب منتشر شده با ذکرمنبع بلا مانع است در غیر اینصورت براساس قوانین کپی رایت ، پیگرد قانونی دارد.“
